Działania GDDKiA w zakresie wdrażania usług inteligentnych systemów transportowych na drogach krajowych realizowane są w ramach programu Krajowy System Zarządzania Ruchem. Krajowy System Zarządzania Ruchem (KSZR) ma na celu objęcie najważniejszych odcinków dróg krajowych, w szczególności autostrad i dróg ekspresowych, zintegrowanym systemem zarządzania ruchem.
Wdrażane są co do zasady następujące usługi: informacje o zdarzeniach, obszarowe i korytarzowe zarządzanie ruchem, dynamiczne wyznaczanie objazdów, informacja o warunkach pogodowych. Dodatkowo w przypadku spełnienia dodatkowych kryteriów - dla konkretnych odcinków dróg - realizowane są takie usługi jak: sterowanie pasami ruchu, informacja o wolnych miejscach parkingowych, informacja o odcinkowym czasie przejazdu.
Rozwiązania KSZR są zestandaryzowane i składają się z modułów wdrożeniowych. Moduły wdrożeniowe reprezentują poszczególne rodzaje urządzeń. Są one podzielona na kategorie i klasy. Na przykład w ramach znaków o zmiennej treści występuje kilka klas – każda ma inne zastosowanie. Jedne umożliwiają prezentowanie aktualnych scenariuszy zarządzania ruchem, inne służą informowaniu o czasie oczekiwania na odprawę na przejściu granicznym, czy też wyświetlaniu Aktualnego odcinkowego czasu przejazdu. W takim sam sposób zostały podzielone inne rodzaje urządzeń – m.in. czujniki ruchu drogowego, czujniki meteorologiczne, urządzenia do automatycznego wykrywania zdarzeń, kamery, urządzenia do sterowania pasami ruchu, urządzania określające dostępność miejsc na MOP. Umożliwia to wprowadzenie rozwiązań, które są już ujednolicone i mogą ze sobą współpracować w ramach jednego systemu.
Krajowy System Zarządzania Ruchem cechuje więc spójna architektura, spójny zestaw standardów, modularność, interoperacyjność, możliwość realizacji poszczególnych części systemu przez różnych wykonawców, możliwość rozwoju funkcjonalnego i terytorialnego.
KSZR realizowany jest na sieci drogowej zarządzanej przez GDDKiA w szczególności poprzez następujące inwestycje:
- Samodzielny projekt pn. Krajowy System Zarządzania Ruchem Drogowym na sieci TEN-T – etap 1.
Projekt jest priorytetowym przedsięwzięciem GDDKiA w zakresie ITS, ponieważ stworzy ramowe rozwiązania dla KSZR. Do utworzonego w projekcie oprogramowania centralnego systemu podłączane będą później inne systemy zarządzania ruchem, realizowane przez GDDKiA w ramach innych działań. Umożliwi to ich integrację i uzyskanie spójnego rozwiązania dla GDDKiA. Sam projekt obejmuje wdrożenie usług ITS na około 1100 km dróg sieci TEN-T (autostrady i drogi ekspresowe), utworzenie struktury zarządzania systemem poprzez krajowe centrum zarządzania ruchem oraz 4 regionalne centra zarządzania ruchem, uruchomienie centralnego oprogramowania na potrzeby sterowania systemem, utworzenie systemu ewidencji i zarządzania infrastrukturą drogową, utworzenie rozwiązań wspierających działania utrzymania dróg. - Jako integralny element budowanych dróg (w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych).
Elementy systemów zarządzania ruchem uwzględniane są w ramach kontraktów drogowych. Systemy te powstają na podstawie koncepcji i dokumentacji projektowej zgodnie z założeniami i wytycznymi KSZR. Bedą one następnie integrowane z oprogramowaniem centralnym KSZR (wdrażanym projektem KSZRD na sieci TEN-T – Etap 1). Elementy systemów zarządzania ruchem są instalowane w końcowych etapach inwestycji.
Rezultatem wdrożenia i funkcjonowania KSZR będzie bieżące i efektywne zarządzanie ruchem na drogach krajowych co pozwoli na udostępnianie kierowcom pełnej i aktualnej informacji o sytuacji na drogach w czasie rzeczywistym. Pozwoli to na:- poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego,
- zwiększenie płynności ruchu oraz redukcję zatorów na drogach,
- skrócenie czasu podróży i obniżenie zużycia paliwa.
Wdrożenie i uruchomienie KSZR umożliwi zmianę jakościową w standardzie podróży na drogach krajowych objętych systemem.
